Słowniczek
Bezpośrednie przygotowanie startowe (BPS) – jest specjalnym rodzajem mezocyklu w okresie startowym, którego celem jest adaptacja do warunków w jakich będą rozgrywane priorytetowe zawody oraz pełna mobilizacja potencjalnych możliwości zawodnika na wyznaczony termin (Własny 1994, Michalski 2001, Ozimek i Bora , 2003, Bora, Ozimek).
Bieg z narastającą prędkością (BNP) – złożony z elementów łagodnego biegu (OWB1), biegu ciągłego (WB2) i WB3. Istotne, że im bliżej końca odcinka BNP, tym trzeba biec szybciej. Podczas biegu należy przekroczyć 2-4 progi prędkości, a każdy następny odcinek który jest krótszy trzeba biec o 5-10 km szybciej. Doskonały środek treningu motoryki i psychiki.
Czterdziestka – praca o bardzo dużej objętości, ale o umiarkowanej intensywności.
Duża zabawa biegowa – forma treningu wyrabiająca wytrzymałość specjalną lub ogólną. Składa się z 4 części: rozgrzewki, pracy nad rytmem, pracy na tempem i zakończenia.
Gibkość – jest to duża ruchomość w stawach pozwalająca na wykonywanie ruchów o znacznej amplitudzie. W lekkoatletyce cecha ta warunkuje zarówno rozwój siły, szybkości i wytrzymałości, jak również opanowanie techniki.
Gimnastyka siłowa – zestaw ćwiczeń siłowych, mający na celu wzmocnienie najważniejszych partii mięśni, pomocnych w trakcie biegu.
Gimnastyka rozciągająca – zestaw ćwiczeń rozciągających mięśnie, więzadła i ścięgna.
Interwał – jest to trening przerywany, praca podzielona jest na określone odcinki, a przerwy wypoczynkowe są skrócone co powoduje wykonanie każdej kolejnej pracy na niepełnym wypoczynku.
Interwał intensywny – czas wysiłku jest krótszy niż wypoczynku.
Interwał ekstensywny – czas wysiłku jest dłuższy niż wypoczynku.
Jednostka treningowa – stanowi najmniejszy, ale bardzo ważny element strukturyczasowej.
Kros – bieg w terenie urozmaiconym.
Kros aktywny – bieg podczas którego angażujemy się w podbiegi i zbiegi. Kros aktywny musi być poprzedzony kilkoma jednostkami krosu pasywnego. Przed rozpoczęciem takiego treningu, należy przyłożyć się do rozgrzewki. Ostatnie metry kończmy prawie sprintem.
Kros pasywny – podczas treningu nie wkładamy zbyt dużo siły w jego ukończenie. Jest to bieg raczej na zaliczenie, bez angażowania się w podbiegi i zbiegi.
Makrocykl (roczny) – stanowi jedno z ogniw wieloletniego planu perspektywicznego (np. czteroletni cykl przygotowań olimpijskich). Budowa poszczególnych makrocykli uwzględnia ilość i jakość pracy oraz środki i metody treningu (Sozański 1999, Lasocki 2002, Bora, Ozimek 2003).
Mezocykl – stanowi główną składową makrocyklu. Obejmuje okres od dwóch tygodni (najkrótszy czas trwania mezocyklu) do sześciu – siedmiu tygodni (najdłuższy czas trwania mezocyklu). Budowa poszczególnych mezocykli zależy m.in. od poziomu sportowego zawodnika, okresu przygotowania, bazy treningowej, możliwości odnowy biologicznej.
Mikrocykl – stanowi podstawę konstruowania planów treningowych. Składa się na niego kilka jednostek treningowych (optymalnie praca tygodniowa).
Obciążenia treningowe – jest to wielkość pracy określonego rodzaju i intensywności, jaką wykonał zawodnik w danym ćwiczeniu, jednostce treningowej lub cyklu.
Obciążenia treningowe charakteryzują się przez dwa parametry:
• objętość - ilościowa charakterystyka wysiłku,
• intensywność - składowa jakościowa wyrażająca stosunek mocy aktualnej - rozwijanej w danym zadaniu ruchowym - do mocy maksymalnej możliwej do osiągnięcia.
Przebieżki – ich celem jest pobudzenie organizmu. (80m – 300m).
Przetrenowanie – jest efektem stosowania obciążeń treningowych bez odpowiednich przerw wypoczynkowych w jednostce treningowej, mikrocyklu, makrocyklu, mezocyklu, cyklu rocznym czy wieloletnim. Przetrenowanie jest gorsze od niedotrenowania.
Próg mleczanowy – zwany, progiem przemian beztlenowych, progiem anaerobowym jest ostatnim obciążeniem treningowym, po którego przekroczeniu stężenie kwasu mlekowego we krwi wzrasta. Przyjmuje się, że mniej niż 2 mmol/l (milimole na litr) jest typowe dla spoczynku, między 2 - 4 mmol/l to wartość optymalnego treningu, między 4 - 8 mmol/l zakwaszenie mięśni jest już znaczne, powyżej 8 mmol/l organizm włącza mechanizmy obronne - ATP nie może być dalej resyntezowane, komórki mięśniowe przestają pracować i wysiłek musi zostać przerwany.
Pułap tlenowy (VO2max) – maksymalną ilość tlenu, jaką ustrój może pochłonąć w jednostce czasu.
Siła biegowa (SB) – ćwiczenia kształtujące siłę biegową: skipy, wieloskoki, podbiegi.
Siła – zdolność do pokonywania oporów (sił) zewnętrznych lub do przeciwstawiania się im. Jednostką miary siły jest wielkość pokonanego oporu [kg].
Struktura treningu – to układ i rozmieszczenie elementów składowych procesu, Sposób ich wzajemnego podporządkowania i relacje między nimi oraz zasady sprzężenia w jeden system funkcjonujący jako całość. Sposób funkcjonowania systemu stanowi łączny efekt funkcji poszczególnych elementów.
Szybkość – zdolność do wykonywania ruchu w jak najkrótszym czasie. Jednostką miary szybkości jest czas wykonania zadania [s].
Wytrzymałość biegowa w pierwszym zakresie (WB1) – określana również jako rozbieganie. Intensywność wysiłku do 75% tętna maksymalnego.
Wytrzymałość biegowa w drugim zakresie (WB2) – rozwija wytrzymałość ogólną oraz podnosi poziom pułapu tlenowego. Intensywność wysiłku pomiędzy 75%, a 85% tętna maksymalnego.
Wytrzymałość biegowa w trzecim zakresie (WB3) – zakres tętna maksymalnego 80%-90%.
Wycieczka biegowa (WB) – praca z zakresu WB1, ale czas trwania dłuży (powyżej 1,5h 20-25km).
Wytrzymałość tempowa (WT) – bieg ze stałą prędkością na całym odcinku (300m-800m).
Wytrzymałość – zdolność do wykonywania wysiłku bez spadku jego jakości (intensywności). Jednostką miary wytrzymałości jest czas [godz., min., s ].